Een kind met een vriendje kan de hele wereld aan

Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap heeft veel in gang gezet. Nederland was een van de laatste landen dat het ratificeerde. Maar toen dat in 2016 uiteindelijk gebeurde, is daar wel direct een implementatietraject aan gekoppeld. Het raakt aan het hele leven: hoe kunnen mensen met een beperking wonen, werken, leven, spelen?
Spelen krijgt dus aparte aandacht. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Speeltuinbende trekken daarin samen op. Maartje van Boekel, projectleider Iedereen doet mee bij de VNG: “Van spelen wordt iedereen enthousiast. En het is iets waar gemeenten snel mee aan de slag kunnen. Als je daar resultaten kunt laten zien, is dat een goed vertrekpunt voor verdere inclusie.”

Gebrek aan kennis over inclusief spelen is een eerste hobbel. Van Boekel: “Veel gemeenten denken meteen aan speeltoestellen. Moeten ze die dan allemaal gaan vervangen? De Speeltuinbende kan daarin helpen. Laten zien dat het veel meer gaat over plekken, speellandschappen.” Ilse van der Put: “Een Inclusive playground is een plek waar iedereen welkom is en kan komen. Van 0 tot 100, ook ouderen met rollator of scootmobiel, ook ouders in rolstoel of met kinderwagen.

De speelplek is zo ingericht dat elk kind andere kinderen kan ontmoeten en tot spelen kan komen. Wat je daarvoor doet in de inrichting is voor iedereen fijn. Structuur voor wie snel het overzicht verliest. Dekking voor wie graag eerst de kat uit de boom kijkt. Klimmogelijkheden voor wie veel energie heeft. Verharde paden voor wie wil of moet rollen. Onze vuistregel: 70 procent van de speelaanleidingen bereikbaar, 50 procent bespeelbaar, 100 procent welkom.”

In dat ‘welkom’ zit een tweede hobbel. Want een goed ingerichte speelplek doet veel, maar is niet genoeg. “De sociale barrières zijn het grootst”, is de ervaring van Ilse van der Put. “Want kinderen met een beperking en hun ouders komen niet vanzelf. De drempel is hoog. Daar moet je samen met professionals aan werken. Artsen en fysiotherapeuten moeten kinderen bijvoorbeeld verwijzen naar de speeltuin. Of er eens een clinic geven. Spelen op recept.”

 

Daarmee kom je op een belangrijk aspect van de implementatie van inclusief spelen: spelen zit in veel gemeenten in het fysieke domein, maar je hebt het sociale domein nodig om te zorgen dat mensen ook echt komen. “Je moet dus samenwerken”, aldus Van der Put. “In een gemeente als Rotterdam zijn ze daarin al heel ver. Daar hebben ze het niet meer over speelplekken, maar over ontmoetingsplekken voor iedereen van 0 tot 100. Openbare ruimte, welzijn, sport en wonen zitten aan tafel. Dat maakt ook ander geld vrij, bijvoorbeeld uit Wmo en preventie.”

Om de kennis over samen spelen uit te dragen, zijn VNG en Speeltuinbende in februari jl. gestart met het Leernetwerk Samen Spelen. Van der Put is enthousiast: “We gaan werken aan een digitale toolbox, waarin we alle kennis en ervaring bereikbaar maken. Hoe maak je speelplekken die het wonen in een wijk fijner maken voor iedereen?” Tien gemeenten vormen de voorhoede. “Ze melden zich vlot aan, zonder subsidie, ze investeren zelf. Zo belangrijk vinden zij samen spelen.” De gemeenten zitten allemaal in een andere fase en hebben natuurlijk ook elk hun eigen visie. Van Boekel: “Zo komen alle aspecten vanzelf naar boven.”

Er is nog veel te doen. “In Nederland geldt de wet van de remmende voorsprong”, stelt Ilse van der Put. “Ooit waren we heel vooruitstrevend met Het Dorp. Prachtige voorziening, maar wel afgesloten van de rest van de samenleving. Dat geldt ook voor het uitstekende speciaal onderwijs. Op je 18de sta je op straat en wordt van je verwacht dat je je verder redt met behulp van je eigen netwerk. Maar als je altijd apart hebt gezeten, is iedereen in je netwerk ook gehandicapt.”

 

De droom van Ilse van der Put is een inclusieve generatie. “Dat jonge kinderen met en zonder handicap samen opgroeien. Zodat ze het – als ze volwassen zijn - volstrekt vanzelfsprekend vinden dat iedereen gewoon meedoet en eraan gewend zijn om met alle soorten mensen om te gaan. Een kind met een vriendje kan de hele wereld aan.”