Kidspanel: Een speelplek in de buurt

In de openbare ruimte is veel aandacht voor ‘natuurlijk spelen’, in een grote verscheidenheid van inhoud en vormgeving. Grote gemeenschappelijke deler zijn veel natuurlijke materialen en ruimte voor groenvoorzieningen. Waar voor de één formele speeltoestellen niet passen in een natuurlijke speelplaats, wil een ander met toestellen uitdaging en beleving bieden voor oudere kinderen. 
De gemeente Montferland heeft onlangs enkele van haar speelplaatsen meer ingericht met combinatie van speeltoestellen, spelaanleidingen en natuurlijke materialen. Vandaag bezoeken we één daarvan; de speelplek aan de Diekmansweide in ’s-Heerenberg.  

De speelplek aan de Diekmansweide is gelegen in de oostelijke uitbreiding van ‘s-Heerenberg. Het is een kindvriendelijke buurt met relatief veel gezinnen en op loopafstand meerdere basisscholen. Langs de wijkontsluitingsweg ‘de Diekmansweide’ is een hekwerk. Het kenmerkende reliëf van het Montferland is terug te zien in het hoogteverschil op de speelplek.  
 
De speelplek is ingericht in relatie met het aanwezige landschap, her en der aangezet met extra heuvels en dalen. Als ondergrond zijn voornamelijk natuurlijke materialen toegepast zoals gras en zand met een paar vlakken met lage heesters. Tussendoor enkele klinkerpaden en onder aan de trappartij een tegelpleintje. Aan de randen staan mooie grote bomen. Zodoende heeft de speelplek een mooie groene uitstraling.  

Er zijn verschillende spelzones gemaakt met elk een eigen spelvorm of uitdaging. Het midden is ingericht voor rustig fantasie- en constructiespel. Op een zandvlak staat een mandschommel en een speelhuisje voor de jongste kinderen. Een waterpomp met goten vormt de overgang tussen tegelplein en zandvlak. Verderop staat een uitdagend klim- en balanceertoestel waarbij gebruik wordt gemaakt van aanwezige hoogteverschil. Daar omheen is ruimte voor divers routespel. 

Twee jongens spelen vol overgave met de waterpomp, ondanks dat het aardig fris is deze namiddag. Hun steps hebben ze in het gras gegooid bij het speelhuisje. In die hoek ligt ook een bal, waar ik ze even later mee zie spelen. Maar eerst het water… Op het tegelpleintje voor de trap staat de waterpomp op een plateautje. Ook de eerste watergoot is nog boven de verharding. Het mooie van deze opstelling is dat deze toegankelijk is voor kinderen met en zonder beperking. Uiteindelijk komt het water via een paar goten uit in het zandvlak. De jongens maken met het water in het zand een hele rivier. Een losliggend stuk hardbord, dat ze vinden op de speelplek, is afwisselend een schep en een sluisdeur. Waar de een duidelijk de leiding neemt, bouwen ze samen in mum van tijd een heus rivierenlandschap. De combinatie water en zand geeft ze de ruimte om op ontdekkingstocht te gaan. Wanneer stoomt het ene deel over en wanneer breekt het water door de dam van zand? 

Na een tijdje zie je dat spanning afneemt. Al spelend hebben ze dingen onderzocht en ondervonden. Natte mouwen en koude handen triggert ze om actief in beweging te komen, om weer een beetje warm te worden.  

Als eerste pakken ze de bal en vinden ze het een spel om tegen het wandje in de trappartij te schieten. In het begin gaat dat goed, maar later vliegt de bal regelmatig over het wandje. Ze krijgen haast onenigheid wie de bal iedere keer moet ophalen. Ze spreken daarom af dat degene die de bal er over schiet hem zelf moet terughalen en anders een rondje moet steppen.  

Terwijl de één weer eens de bal moet ophalen, ziet de ander in het wandje ook een grappige glijbaan. Hij gaat er in een snoekduik vanaf. Aan de krijtsporen die op zijn jas achterblijven te zien, was het wandje blijkbaar ook al eens een tekenbord. Maar een beetje vieze jas doet hem niets.  

In gesprek met de jongens geven ze aan het jammer e vinden dat er op het veldje boven geen doelen staan. “Daar is toch plek zat?”  

Als ik de kinderen vraag wat ze het leukste vinden is het antwoord heel passend voor iemand van een jaar of negen: “Gewoon… dingen doen”. Het speelhuisje laten ze links liggen, maar verder bewegen zich ook over vrijwel de hele speelplek. Zeker wanneer ze weer hun stepjes pakken. Wedstrijdje wie het snelst het rondje om de heuvel kan. Onder aan de helling naar beneden slipt één over de blaadjes en glijdt weg. Hij laat zich niet kennen, staat snel weer op en gaat weer door. Als de jongens bezweet zijn na een paar rondjes, gaan ze even rustig op het klim- en balanceertoestel hangen en balanceren. Dit toestel vindt een van de jongens minder leuk. “Omdat hij die draaibalk niet kan” zegt zijn vriend.  Op de grashelling staat een klim- en balanceer toestel, dat het aanwezige hoogteverschil verbindt met een klein speelplatform en enkele balanceerelementen. De valhoogte is overal minder dan 1,5 meter, dus voldoet gras als veiligheidsondergrond. Vanaf het platform volgt eerst een balanceertouw, daarna een roterende balk. Daar heeft één van de jongen dus moeite mee. Maar ook hier zie je dat vrienden er zijn om elkaar te helpen; de ander houdt de roterende balk klem vast om het wat makkelijker te maken. Hij strekt zelfs zijn hand nog uit, maar dat hoeft nu ook weer niet. De uitdaging neemt toe vanaf de helling. Voor elke oversteek is er de mogelijkheid om terug naar de grond te gaan. Zo kan een kind zelf bepalen tot hoever hij gaat. Al is het natuurlijk prachtig om te zien dat ze spelenderwijs hun grenzen beetje bij beetje durven te verleggen.    

Later komt een moeder langs met haar driejarig zoontje. Ze komen vanaf de overkant van de Diekmansweide en nemen de korte route richting de trap. Ze waren eigenlijk onderweg naar huis, maar de jongen wil nog even een rondje door de speeltuin maken met zijn loopfiets. Het pad op de helling heeft op hem een grote aantrekkingskracht, alhoewel hij het eigenlijk nog niet helemaal aandurft. De eerste keer naar beneden houdt hij voorzichtig zijn schoenen aan de grond, als rem. Wanneer later zijn moeder naast hem meeloopt de helling af, gaat hij al een stuk sneller. Bij het laatste rondje wacht zijn moeder onderaan en ‘vliegt’ hij op volle snelheid naar haar toe. Zijn moeder verteld dat hij ook graag met de waterpomp speelt. Hij blijft dan het liefst pompen en laat andere kinderen met het water spelen. Ook in het huisje speelt hij graag en dan is vooral de zandtakel zijn favoriet. Hij gaat bovenaan staan, zand ophijsen, omkiepen en opnieuw (laten) vullen. “Wanneer er meerdere kindjes zijn, spelen ze vaak spontaan samen.” zegt de moeder. Zij zou graag vaker met hem naar deze speelplek komen, al moet zij wel altijd mee, want ze vindt hem nog te jong om alleen te gaan. Ze mist een bankje op het lage deel om te zitten. Al verwacht zij dat in het kader van de hangjeugd er niet staat. “Onlangs hebben jongeren de glijbaan al bekogeld met grote bakstenen.” Een man die even later aan komt verteld dat er inderdaad regelmatig wat jongeren zitten. “Hier zitten ze mooi in het zicht en op dat tijdstip spelen er toch geen kinderen”. Persoonlijk heeft hij er geen last van, maar vind het natuurlijk wel zonde wanneer zij de speeltuin slopen.  

De man woont vlakbij en komt vaak langs de speeltuin als onderdeel van zijn dagelijkse ommetje. Omdat hij met een stok loopt, lukt een lange wandeling niet meer. De trap en hellingbaan gebruikt hij om zichzelf een beetje te trainen. Hij waardeert het daarom dat de speeltuin deze afwisseling biedt. Het geeft hem geregeld aanleiding voor een praatje aan met de aanwezige ouders. Zo leert hij zijn buren een beetje kennen. Dit is een mooi voorbeeld hoe deze speelplek, bedoeld of onbedoeld, ook andere leeftijdsgroepen een plek biedt voor bewegen en ontmoeten. 

Dit artikel is verschenen in BuitenSpelen 04/2021. Lees meer van BuitenSpelen in onze digitale bibliotheek.