Circulaire speelruimte maakt Next Gen klaar voor circulaire samenleving

Daaf de Kok is initiator van BouwCirculair, een beweging die al een tiental jaren actief is op het gebied van circulariteit in bouw en infra. Over het waarom van deze beweging, zegt De Kok: “We merkten dat er een enorme afstand was tussen enerzijds de rijksoverheid en anderzijds lokale overheden en marktpartijen. Van bovenaf werd een visie ontwikkeld, beleid gemaakt en doelstellingen geformuleerd. Terwijl lokale partijen met de handen in het haar zaten. Hoe doen we dat? Met BouwCirculair zijn wij zijn in dat gat gestapt.”

Regionale coalities

BouwCirculair startte met het opzetten van regionale coalities: “In de regio waren partijen weliswaar bezig met circulariteit, maar dat was op ad hoc basis en vaak individueel en niet structureel. Wij hebben per regio ketens gevormd met marktpartijen en overheden en op de achtergrond ook kennispartners, om opzichzelfstaande lokale initiatieven en activiteiten samen te brengen, te structureren en verder te brengen, door bijvoorbeeld instrumenten, zoals het Moederbestek, te ontwikkelen. En ook door het opzetten van bovenregionale proeftuinen om circulariteit in concrete projecten toe te passen en te monitoren.” Deze aanpak slaat enorm aan. Bij BouwCirculair zijn inmiddels zo’n 200 organisaties aangesloten, 50 procent marktpartijen en 50 procent overheid. Daarnaast zijn kennispartners aangesloten, zoals relevante brancheorganisaties, BouwCampus, TNO, Platform WOW, en PIANOo, organisaties die allemaal één ambitie gemeen hebben: hoe maken we Nederland circulair.

Grondstofgericht

Circulariteit is een containerbegrip waar je heel veel kanten mee op kunt. BouwCirculair maakte daarom een duidelijke afbakening door zich nadrukkelijk te richten op grondstoffen die grootschalig in de bouw en infra worden toegepast en die tegelijkertijd een hoge milieulast met zich meebrengen. Beton past in dat plaatje. Beton is na water het meest gebruikte materiaal ter wereld. Jaarlijks wordt 30 miljard ton cement en beton geproduceerd, verantwoordelijk voor zo’n 5 tot 7 procent van de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen zoals CO2. “Door nieuwe betonsoorten en andere bouwmaterialen te gebruiken met minder CO2-uitstoot, zou de bouw- en infrasector aanzienlijk bijdragen aan het terugdringen van CO2 in de atmosfeer. Daar ligt onze opgave, met BouwCirculair.”

Groenketen

Maar de beweging beperkt zich al lang niet meer tot beton. Naast asfalt zijn ook groen en openbare verlichting toegevoegd aan de sectoren binnen BouwCirculair. De groenketen, recent opgezet, bundelt bedrijven en overheden die actief zijn op het gebied van groenrecycling. Ook in deze keten gaat het om delen en verbinden en activeren. “Niet met zevenmijlslaarzen maar met kleine stapjes vooruit, zodat iedereen die in de praktijk bezig is met circulariteit gemakkelijk aan kan haken. Maar die stappen moeten wel smart zijn, en alles gemonitord. Monitoring geeft niet alleen onderbouwing, maar motiveert ook, want de resultaten die we met z’n allen nastreven worden daardoor zichtbaar. Daar word je blij van.”

Prioriteringsstrategieën

Bij BouwCirculair zijn ze al enige tijd bezig om de ketenaanpak te importeren in de bouwsector (woningen en gebouwen) circulair te maken. In de slipstream daarvan dient zich de openbare ruimte aan, met als component ook speelruimtes. In al deze sectoren hanteert BouwCirculair de prioriteringsstrategieën van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Dat lijstje is bekend – het geeft aan hoe je met projecten en materialen, al dan niet vrijkomend bij sloop, om moet gaan: Refuse, Rethink, Reduce, Re-use, Repair, Refurbish, Remanufacture, Repurpose, en Recycle (1).

De Kok brengt dat lijstje terug tot waar het allemaal om gaat. “Zorg ervoor dat je alles zo circulair mogelijk aanpakt. Minimaliseer primair grondstofgebruik en reduceer CO2. Maar weet ook dat je met die boodschap op weerstanden stuit. Organisaties zitten vast aan traditionele (lineaire) patronen in ontwerp, productie, en uitvoering. Omschakelen naar circulair is dan lastig. Terwijl dat wel de stip op de horizon is. Want in 2050 moet alles circulair zijn en over negen jaar 50 procent. Circulariteit zit dan in alle onderdelen van ons leven. Als ik dan op Nu.nl lees dat 80 procent van de schoolpleinen in ons land grijs betegeld is, met een hek eromheen, dan is er, om de doelstellingen van Parijs te halen, ook vanuit het perspectief van de schoolpleinen, nog een lange weg te gaan.”

Verbindingsdag Circulaire Openbare Ruimte 

Op 30 maart organiseert Platform BuitenSpelen samen met Straatbeeld en BouwCirculair de Verbindingsdag Openbare Ruimte. Op deze verbindingsdag geeft Daaf de Kok een keynote waarin hij zal ingaan op de principes van circulariteit en de opgave waar we voor staan. Ben je geïnteresseerd? Meld je gratis aan voor de Verbindingsdag Circulaire Openbare Ruimte.

Dit artikel verschijnt in BuitenSpelen 01/2021, thema circulariteit. Dit nummer is vanaf begin april te downloaden in onze digitale bibliotheek. Wil je tweewekelijks op de hoogte gehouden worden van de ontwikkelingen op het gebied van spelen, inspectie en onderhoud? Schrijf je in voor de nieuwsbrief >>